Η Βρεττανική εφημερίδα The Guardian, δημοσίευσε ένα άρθρο https://www.theguardian.com/anything-but-textbook/2025/mar/05/why-our-children-need-a-digital-detox-and-how-outdoor-experiences-can-help για τον εθισμό στο διαδίκτυο και πρακτικές που μπορούν να οδηγήσουν στην απεξάρτηση. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στις δραστηριότητες στην ύπαιθρο, κάτι που το σχολείο μας ακολουθεί εδώ και χρόνια και προσπαθεί να καθιερώσει στη συνείδηση μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών. Οτιδήποτε εκτός από σχολικό βιβλίο. Γιατί τα παιδιά μας χρειάζονται μια ψηφιακή αποτοξίνωση και πώς μπορούν να βοηθήσουν οι υπαίθριες δραστηριότητες.
Οι ειδικοί, οι γονείς και οι δάσκαλοι ενώνονται όλο και περισσότερο για να αντιμετωπίσουν τις βλάβες που προξενούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον εθισμό των νέων στην οθόνη. Προσφέροντας στα παιδιά και στους νέους έναν τρόπο ζωής, αλληλεπίδρασης με τη φύση, θα μπορούσε να επιφέρει ένα πραγματικό ρήγμα στα σημερινά αδιέξοδα.
Ούτε μια εβδομάδα δεν περνάει, χωρίς η ψυχική υγεία των παιδιών να γίνει πρωτοσέλιδο ή να δημοσιευθεί μια μελέτη που μας προειδοποιεί ότι η υγεία των παιδιών, σε όλη τη χώρα, είναι ανησυχητικά επισφαλής. Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία είναι ενδεικτικά, με τον αριθμό των ατόμων κάτω των 18 ετών που εισάγονται σε νοσοκομεία στην Αγγλία, λόγω σοβαρών διαταραχών σχετικά με την ψυχική τους υγεία, να αυξάνεται κατά 65% μέσα σε μια δεκαετία.
«Βλέπουμε βαριές ψυχικές ασθένειες που προέρχονται από την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τον διαδικτυακό εκφοβισμό και τον εθισμό στην οθόνη», έγραψε η παιδοψυχίατρος Dr Emily Sehmer στον Guardian τον Ιανουάριο. «Τα παιδιά εξαφανίζονται στους διαδικτυακούς κόσμους, δεν μπορούν να κοιμηθούν, είναι όλο και πιο απρόσεκτα και παρορμητικά, συναισθηματικά απορυθμισμένα και επιθετικά».
Οι ανησυχίες σχετικά με τον χρόνο χρήσης της οθόνης και των smartphones από τα παιδιά, οδήγησαν σε πρωτοβουλίες όπως Παιδική Ηλικία Χωρίς Smartphone, αλλά ακόμα μόνο το 3% των 12χρονων στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν smartphone. Μέρος της λύσης δεν πρέπει να είναι η απαγόρευση των συσκευών και αλλά η συμμετοχή των παιδιών σε διαφορετικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα σε εξωτερικούς χώρους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η PGL, ο κορυφαίος πάροχος εκπαίδευσης σε εξωτερικούς χώρους του Ηνωμένου Βασιλείου, ξεκίνησε το Thrive, ένα πρόγραμμα οικιακών δραστηριοτήτων που αναπτύχθηκε για να παρέχει στα παιδιά δραστηριότητες ευεξίας εκτός διαδικτύου. Εκτός από τις παραδοσιακές υπαίθριες δράσεις, όπως αναρρίχηση, ραπέλ, τοξοβολία, καγιάκ και flying–fox, η PGL περιλαμβάνει ολιστικές πρακτικές όπως γιόγκα, ενσυνείδηση, τεχνικές αναπνοής και κολύμβηση στο δάσος, για να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν να αποσυνδέονται από το smartphone και να χαλαρώνουν.
«Το να είσαι σε εξωτερικούς χώρους μειώνει το άγχος, βελτιώνει τη διάθεση και ενισχύει την ανθεκτικότητα», λέει η Dr Kimberley Bennett, παιδοψυχολόγος που μοιράζεται συμβουλές στο Instagram στο @the_psychologists_child. «Μελέτες δείχνουν ότι έστω 20 λεπτά στη φύση μπορούν να κάνουν τα παιδιά να νοιώθουν αισθητά πιο χαρούμενα. Η αναρρίχηση σε ένα δέντρο, για παράδειγμα, διδάσκει επίλυση προβλημάτων, επιμονή και αξιολόγηση κινδύνου, κάτι που είναι πολύ πιο πολύτιμο από τις γρήγορες ανταμοιβές ενός βιντεοπαιχνιδιού».
Φυσικά, αυτό έχει και πρόσθετο όφελος, κάνει τα παιδιά πιο δραστήρια. Μόνο το ένα τρίτο περίπου των παιδιών και των νέων στο Ηνωμένο Βασίλειο πληρούν τα συνιστώμενα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και η περισσότερη άσκηση είναι το ίδιο ωφέλιμη για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλό τους όσο και για το σώμα τους. Αλλά τα οφέλη αυτής της προσέγγισης υπερβαίνουν κατά πολύ την άσκηση και τον καθαρό αέρα. Τα παιδιά θα μάθουν τη συνεργασία, την ομαδική εργασία και την ανεξαρτησία – δεξιότητες που τα παιδιά των προηγούμενων γενεών είχαν ίσως περισσότερες ευκαιρίες να εξασκήσουν.
Η PGL έχει συνεργαστεί στενά με δασκάλους της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να κατανοήσει την πίεση που δέχονται τα παιδιά και οι οικογένειές τους.
Και το Thrive είναι μέρος του πλαισίου Reach της PGL, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με δασκάλους, για να συμπληρώσει το σχολικό πρόγραμμα και να προετοιμάσει τα παιδιά για ευτυχισμένη, υγιή και ικανοποιητική ζωή. Τα προγράμματα Reach έχουν σχεδιαστεί για να καλύπτουν: σχέσεις, εμπειρίες, ικανότητες, χαρακτήρα, υγεία και ευεξία.
Αυτό το είδος ψηφιακής αποτοξίνωσης θα ήταν ωφέλιμο για οποιονδήποτε από εμάς, αλλά έχει ισχυρή επιρροή κατά τη διάρκεια της ζωής των παιδιών που κάθε εμπειρία επηρεάζει τους τρόπους με τους οποίους ωριμάζουν οι προσωπικότητες και οι προτιμήσεις τους. Ελεύθεροι από τις πιέσεις των τάσεων των social media και των influencers, μπορούν να μάθουν να είναι ο εαυτός τους. Εστιάζοντας στις σχέσεις και τη σύνδεση πρόσωπο με πρόσωπο θα οικοδομήσει μια βάση πάνω στην οποία τα παιδιά μπορούν να μάθουν να είναι επικοινωνιακοί νέοι ενήλικες.
«Κοινωνικά, το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους τους βοηθά να διαπραγματεύονται, να συνεργάζονται και να καθοδηγούνται σε πραγματικές φιλίες», λέει η Dr Kimberley Bennett. «Όταν συμβαίνουν διαφωνίες, πρέπει να τις λύσουν – σε αντίθεση με τα διαδικτυακά παιχνίδια, όπου οι διαφωνίες συχνά τελειώνουν με κάποιον να αποσυνδεθεί. Ο υπερβολικός χρόνος οθόνης, από την άλλη πλευρά, συνδέεται με εκνευρισμό, κακής ποιότητας ύπνο και μικρότερη διάρκεια προσοχής. Το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο βοηθά στην επαναφορά της ισορροπίας.
” Η ιδέα πίσω από το πρόγραμμα Thrive της PGL είναι ότι θα παρέχει στα παιδιά εργαλεία και τεχνικές μακριά από οθόνες, για να βελτιώσουν τη νοητική και συναισθηματική τους ανθεκτικότητα και ευεξία, ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της εμπειρίας τους στο PGL.
Φυσικά, υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν οι γονείς και οι δάσκαλοι για να ενθαρρύνουν τα παιδιά να θυμούνται και να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία για μια ζωή. Μπορούν να ζητήσουν από τα παιδιά μας να μοιραστούν ό,τι έμαθαν στο PGL και να μη διστάζουν να κάνουν τα ίδια αλλαγές.
«Τα παιδιά αντιγράφουν αυτό που βλέπουν», λέει η Dr Kimberley Bennett. «Επομένως, αν είμαστε κολλημένοι στα τηλέφωνά μας, αντί να περνάμε χρόνο στον κήπο ή έξω περπατώντας στο πάρκο, τότε θα θέλουν και αυτοί τις οθόνες τους. Δεν πρόκειται για την απαγόρευση των οθονών, αλλά η προσπάθεια να κάνουμε τον πραγματικό κόσμο εξίσου διασκεδαστικό.
«Κάντε τον χρόνο που περνάτε στην ύπαιθρο μια συνήθεια και μετατρέψτε τον σε εβδομαδιαία τελετουργία: κάντε μια βόλτα πριν από το διάβασμα, πηγαίνετε με ποδήλατο στο σχολείο ή πηγαίνετε με πατίνι στην καφετέρια τα Σαββατοκύριακα.
«Μειώστε τον πειρασμό της οθόνης κρατώντας τις συσκευές μακριά από την εύκολη πρόσβαση, ενώ κάνετε εύκολα διαθέσιμο εξοπλισμό για εξωτερικούς χώρους – όπως μια μπασκέτα, μπάλες ή skateboards».
Δοκιμάστε διαφορετικές ιδέες και δείτε τι ενδιαφέρει το παιδί σας ή τον μαθητή σας. Μπορεί να τους αρέσει να φυτεύουν λαχανικά, να χτίζουν ένα κρησφύγετο ή να παίζουν ομαδικά αθλήματα. Δώστε τους ευκαιρίες να βρουν κάτι που αγαπούν και θα θέλουν πραγματικά να κάνουν κάτι θετικό για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Εδώ ένα ταξίδι στο PGL μπορεί πραγματικά να προσφέρει ανακαλύψεις. Με το να τους δίνεται η ευκαιρία να δοκιμάσουν νέα πράγματα σε νέο περιβάλλον, τα παιδιά συχνά ανακαλύπτουν πάθη, δεξιότητες και ταλέντα που ποτέ δεν ήξεραν ότι είχαν. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ξαφνικά άλματα στην αυτοπεποίθηση και μια νέα αίσθηση του πώς θα μπορούσε να μοιάζει η ζωή, μακριά από το άγχος της συνεχούς σύνδεσης στο διαδίκτυο.
