Δημαρχείο Ιωαννίνων

Στη θέση του σημερινού Δημαρχείου Ιωαννίνων, από τον 19ο αιώνα υπήρχε το επιβλητικό Οθωμανικό Διοικητήριο. Το κτίριο του Διοικητηρίου χτίστηκε το 1870 από το Ρασήμ πασά και έφερε νεοκλασικό, αλλά εν μέρει και ανατολικό, αρχιτεκτονικό χαρακτήρα. Ένα χρόνο αργότερα, στο πλαίσιο της γενικότερης αναδόμησης και μεταρρύθμισης στη πόλη, ιδρύεται, ο Δήμος Ιωαννιτών. Γύρω στο 1895, ο τότε δήμαρχος της πόλης, Χαϊρή Πανταντάς ανεγείρει το Δημαρχείο Ιωαννίνων, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ωδείο, πίσω από την Πλατεία Πύρρου. Το 1930 ξεσπά πυρκαγιά στο Διοικητήριο και καταστρέφει ολοσχερώς το κτίριο.

Το κτίριο που σήμερα φιλοξενεί το δημαρχείο των Ιωαννίνων, κτίστηκε το 1938 για τη στέγαση του τοπικού υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας. Το μεγαλοπρεπές και επιβλητικό κτίριο οικοδομήθηκε στο χώρο που βρισκόταν μέχρι το 1930-που καταστράφηκε από πυρκαγιά-το τουρκικό Διοικητήριο, ένα επίσης αξιόλογο και ενδιαφέρον οικοδόμημα.

Στην πολύχρονη ιστορία του κτιρίου, αφού εγκαταλείφθηκε από την Τράπεζα, χρησιμοποιήθηκε, κατά καιρούς ως κατάλυμα υψηλών προσώπων, ως επιστημονική λέσχη και ως χώρος της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης, για να παραχωρηθεί τελικά στο Δήμο Ιωαννιτών.

Είναι έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου. Ο Ζάχος, στο δημιούργημά του αυτό συμπύκνωσε όλη την πείρα και την αρχιτεκτονική του φιλοσοφία. Η βυζαντινή μορφολόγηση γίνεται με σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα και τοιχοποιίες από πλινθοδομή. Το σύνολο κρύβεται πίσω από επίχρισμα από λευκό τσιμέντο βαμμένο μονοχρωματικά , εκτός από το βάθος των εξωστών . Η τεχνική αυτή προέρχεται μάλλον από τη γερμανική θητεία του Ζάχου.

Το αρχιτεκτόνημα κοσμείται εξωτερικά με περίτεχνη μετόπη από υαλωμένα πλακίδια πορσελάνης με φυτικά θέματα, τοξοστοιχίες από κεραμικούς πλίνθους και μαρμάρινους βυζαντινίζοντες κίονες. Ακόμη κιγκλιδώματα γιαννιώτικης τεχνοτροπίας από συμπαγή σφυρήλατο σίδερο συμπληρώνουν την έξοχη όψη του. Πρέπει να αναφερθούν και οι κιονοστοιχίες της μεγάλης αίθουσας του ισογείου καθώς και τα ωραιότατα βιτρώ με θέματα δυτικής μεσαιωνικής προέλευσης.

Τμήμα του βιτρώ που βρίσκεται στη μεγάλη αίθουσα του ισογείου του Δημαρχείου Ιωαννίνων με θέμα τις Σταυροφορίες, και το οποίο είναι έργο του καλλιτέχνη Κωνσταντίνου Ροϊμπή. Το γιατί ο Ζάχος διάλεξε ένα τέτοιο θέμα για να διακοσμήσει μια αίθουσα Τράπεζας (όπως ήταν η αρχική χρήση του κτιρίου), παραμένει ανεξήγητο. Στον Αριστοτέλη Ζάχο οφείλεται ακόμη η βυζαντινίζουσα μορφολόγηση της νέας Θεσσαλονίκης και η απόρριψη της γαλλικής αποικιακής αρχιτεκτονικής που άλλοι προωθούσαν. Ο Ζάχος, που απευθυνόταν επαγγελματικά σε εύπορους αστούς της εποχής, ήταν πολέμιος του κλασικισμού. “Τα νεοκλασσικά κτίρια”, έγραφε, “είναι προχειρολογήματα, χωρίς πνεύμα, χωρίς δικαιολογία, αντιγραμμένα δουλικώς από ξένα πρότυπα”.

Ο Αριστοτέλης Ζάχος (1871-1939) ήταν ένας από τους επιφανέστερους Έλληνες αρχιτέκτονες. Η πορεία του άφησε έντονα την σφραγίδα της στην Ελληνική αρχιτεκτονική ιστορία. Καταγόταν από την Καστοριά και σπούδασε στη Γερμανία, όπου έμεινε 17 χρόνια. Η πρώτη επαφή του με την Ελλάδα έγινε μετά τις σπουδές του, γύρω στα 1906. Για πολλά χρόνια περιηγήθηκε την Ελλάδα, μια “άγνωστη για αυτόν χώρα”. Σε αυτήν του την περιήγηση ο Ζάχος διαπιστώνει ότι “μόνο ο λαός είναι γνήσιος θεματοφύλακας της παράδοσης και μόνο πάνω στην παράδοση μπορεί να στηριχτεί ο νεοελληνικός πολιτισμός”. Όταν ο Ζάχος μιλούσε για την παράδοση τα μάτια του άστραφταν, η φωνή του άλλαζε χρωματισμό, σωστός προφήτης και ιεροφάντης.

Φωτογραφίες των μαθητών